Układ chłonny chroni organizm człowieka przed zakażeniami, a także odpowiada za równomierne rozprowadzanie płynów. W przypadku jego niedostatecznego działania może dojść do zastoju limfy, ograniczonej ruchomości stawów, silnego bólu. Osobom, które borykają się z powyższymi zaburzeniami, z pomocą przychodzi kompleksowa terapia przeciwobrzękowa, określana też mianem przeciwzastoinowej. Jest ona często wykorzystywana między innymi w leczeniu obrzęków pourazowych, pooperacyjnych oraz zespołów pozakrzepowych.

Jeśli opuchlizna w danej części ciała wynika ze stanu zapalnego, wówczas często towarzyszy jej zaczerwienie i ból. Kompleksowa terapia przeciwzastoinowa ma za zadanie zmniejszenie bolesności oraz zwiększenie ruchomości w obrębie stawów. Metoda opracowana w latach siedemdziesiątych XX wieku przez niemieckiego profesora Michaela Földi pozwala na leczenie takich dolegliwości jak obrzęk pourazowy, pooperacyjny, pozabiegowy. W trakcie terapii wykorzystuje się między innymi drenaż limfatyczny, kompresjoterapię oraz ćwiczenia udrażniające.

Kompleksowa terapia przeciwobrzękowa przyspiesza regenerację zwłókniałych tkanek, zmniejsza aktywność stanu zapalnego w skórze, zmniejsza obrzęk, powoduje zwiększenie ruchomości w stawach oraz utrzymanie odpowiedniej siły mięśniowej kończyn.

Kompleksowa terapia przeciwobrzękowa obejmuje:

manualny drenaż limfatyczny,
kompresjoterapię,
terapię ruchową i oddechową,
higienę i pielęgnację skóry.

Manualny drenaż limfatyczny MDL jest formą masażu wykonywanego przez odpowiednio do tego przygotowanego fizjoterapeutę czy masażystę.

Zasady wykonywania tego zabiegu zasadniczo różnią się od klasycznych technik masażu. Są przede wszystkim bardzo powierzchowne z uwagi na umiejscowienie naczyń limfatycznych – 90 % znajduje się bezpośrednio pod skórą.

MDL ma na celu stymulację motoryki naczyń limfatycznych, przepływu limfy oraz płynu śródtkankowego, optymalizację warunków do limfangiogenezy czyli tworzenia nowych naczyń limfatycznych lub nowych połączeń między istniejącymi naczyniami.

Manualny drenaż limfatyczny trwa zwykle od 45 minut do 1,5 h w zależności od wielkości obrzęku.

Kompresjoterapia polega na dostarczeniu do organizmu określonego ciśnienia wyrażanego w mmHg lub kPa; ciśnienie to poprzez zastosowanie wielowarstwowego bandażowania, przenoszone jest w głąb tkanek, zwiększając w sposób odpowiedni śródtkankowe ciśnienie hydrostatyczne.

Do kompresjoterapii stosuje się specjalistyczne bandaże, które pozwalają na uzyskanie odpowiedniego stopnia ucisku, dobranego indywidualnie do pacjenta.

Celem kompresjoterapii jest utrzymanie efektów drenażu limfatycznego poprzez zapobieganie cofaniu się płynu śródmiąższowego i wspomaganie działania pompy mięśniowej.

Zastosowanie znajduje również kompresjoterapia sekwencyjna przy użyciu specjalnie do tego skonstruowanych wielokomorowych mankietów, pompowanych powietrzem z odpowiednio dobranym ciśnieniem.

Terapia ruchowa jest nieodłącznym elementem kompleksowej terapii przeciwobrzękowej. Poprzez odpowiednio przeprowadzony trening następuje poprawa czynności pompy mięśniowej, aktywizacja mięśni, poprawa ruchomości stawów. Kinezyterapia jest niezmiernie ważna zarówno dla samego obrzęku limfatycznego, jak również dla poprawy wydolności oddechowej i ogólnej sprawności ruchowej.

Higiena i pielęgnacja skóry jest niezbędna, ponieważ skóra jest podatna na zapalenia i infekcje, co niestety pogłębia obrzęk. Pielęgnacja powinna być prowadzona rano i wieczorem z zastosowaniem specjalistycznych produktów.

Wskazania do terapii

obrzęk pierwotny – wrodzony,
obrzęk po leczeniu onkologicznym – m.in. po mastektomii, limfadenektomii,
obrzęk pozapalny – w schorzeniach reumatycznych, po radioterapii,
obrzęk pourazowy i po zabiegach operacyjnych,
obrzęk powstały wskutek niewydolności żylnej, zaburzeń krążenia,
obrzęk powstały w wyniku braku aktywności fizycznej,
obrzęk tłuszczowy.